12 มิถุนายน 2557

ภาคคำนวณสุริยยาตร ... ทำอัตตาเถลิงศก

ทำอัตตาเถลิงศก

ถ้าจะทำ อัตตา ให้ตั้ง จุลศักราช ปีที่ต้องการนั้นลง เอา ๒๙๒๒๐๗ คูณ แล้วเอาเกณฑ์ ๓๗๓ บวก เอา ๘๐๐ หาร    ได้ลัพธ์เท่าใด เอา ๑ บวกเข้าเป็น หรคุณอัตตา เศษเอามาลบเชิงหาร (คือ เลข ๘๐๐ ที่เป็นตัวหาร) ตกลัพธ์เป็น "กัมมัชพลอัตตา" แล้วจึงตั้ง หรคุณอัตตาลงเป็นสองฐาน ฐานบนเอา ๑๑ คูณ เอา ๖๕๐ บวก แล้วเอา ๖๙๒ หาร เศษเป็น "อวมานอัตตา" ลัพธ์ซึ่งหารได้นั้น เอาไปบวกด้วย หรคุณอัตตาฐานต่ำ     แล้วเอา ๓๐ หาร เศษเป็น "ดิถีอัตตา" ลัพธ์เป็น "มาสเกณฑ์อัตตา" แล้วตั้งหรคุณอัตตาลงอีก เอาเกณฑ์ ๖๒๑ มาลบ เหลือเท่าใด เอา ๓๒๓๒ หาร เศษเป็น อุจจพลอัตตา ถ้าเอา ๗ หาร "หรคุณอัตตา" เศษเป็น "วันเถลิงศก"

ตัวอย่าง การทำอัตตาเถลิงศกปีพุทธศักราช ๒๕๕๗ จุลศักราช ๑๓๗๖
-ให้ตั้ง จุลศักราช ปีที่ต้องการนั้นลง เอา ๒๙๒๒๐๗ คูณ แล้วเอาเกณฑ์ ๓๗๓ บวก
๑๓๗๖ x ๒๙๒๒๐๗ = ๔๐๒๐๗๖๘๓๒
๔๐๒๐๗๖๘๓๒ + ๓๗๓ = ๔๐๒๐๗๗๒๐๕

-เอา ๘๐๐ หาร ได้ลัพธ์เท่าใด เอา ๑ บวกเข้าเป็น หรคุณอัตตา
๔๐๒๐๗๗๒๐๕ ÷ ๘๐๐ = ๕๐๒๕๙๖ เศษ ๔๐๕
๕๐๒๕๙๖ + = ๕๐๒๕๙๗
หรคุณอัตตา = ๕๐๒๕๙๗

-เศษเอามาลบเชิงหาร (คือ เลข ๘๐๐ ที่เป็นตัวหาร) ตกลัพธ์เป็น "กัมมัชพลอัตตา"
๘๐๐ - ๔๐๕ = ๓๙๕
กัมมัชพลอัตตา = ๓๙๕

-ตั้ง หรคุณอัตตาลงเป็นสองฐาน ฐานบนเอา ๑๑ คูณ เอา ๖๕๐ บวก แล้วเอา ๖๙๒ หาร เศษเป็น "อวมานอัตตา"
๕๐๒๕๙๗ x ๑๑ = ๕๕๒๘๕๖๗
๕๕๒๘๕๖๗ + ๖๕๐ = ๕๕๒๙๒๑๗
๕๕๒๙๒๑๗ ÷ ๖๙๒ = ๗๙๙๐ เศษ ๑๓๗
อวมานอัตตา = ๑๓๗

-ลัพธ์ซึ่งหารได้นั้น เอาไปบวกด้วย หรคุณอัตตาฐานต่ำ     แล้วเอา ๓๐ หาร เศษเป็น "ดิถีอัตตา" ลัพธ์เป็น "มาสเกณฑ์อัตตา"
๗๙๙๐ + ๕๐๒๕๙๗ = ๕๑๐๕๘๗
๕๑๐๕๘๗ ÷ ๓๐ = ๑๗๐๑๙ เศษ ๑๗
มาสเกณฑ์อัตตา = ๑๗๐๑๙
ดิถีอัตตา = ๑๗
-แล้วตั้งหรคุณอัตตาลงอีก เอาเกณฑ์ ๖๒๑ มาลบ เหลือเท่าใด เอา ๓๒๓๒ หาร เศษเป็น อุจจพลอัตตา
๕๐๒๕๙๗ - ๖๒๑ = ๕๐๑๙๗๖
๕๐๑๙๗๖ ÷ ๓๒๓๒ = ๑๕๕ เศษ ๑๐๑๖
อุจจพลอัตตา = ๑๐๑๖

-ถ้าเอา ๗ หาร "หรคุณอัตตา" เศษเป็น "วันเถลิงศก"
๕๐๒๕๙๗ ÷ = ๗๑๗๙๙ เศษ ๔
วันเถลิงศก =

สรุปการทำอัตตาเถลิงศก ปีพุทธศักราช ๒๕๕๗ จุลศักราช ๑๓๗๖ ได้ผลการคำนวณดังนี้
หรคุณอัตตา               ๕๐๒๕๙๗
กัมมัชพลอัตตา            ๓๙๕
อวมานอัตตา               ๑๓๗
เกณฑ์อัตตา                ๑๗๐๑๙
ดิถีอัตตา                   ๑๗
อุจจพลอัตตา              ๑๐๑๖
วันเถลิงศก                 ๔

ธีรพร  เพชรกำแพง

๑๓ มิถุนายน ๒๕๕๗